Κείμενο : Αγγελική Μούντριχα
Επιμέλεια ανάρτησης: Κλαίρη Μπαράκου
Το όνειρο ενός γελοίου τοποθετημένο εδώ και χρόνια στο ράφι της βιβλιοθήκης μου. Πόσες φορές η ματιά μου δεν έπεσε πάνω του! Δεν το πιάνω όμως στα χέρια μου, γιατί ενστικτωδώς γνωρίζω ότι δεν είναι ένα ακόμα βιβλίο που πρέπει να διαβάσω, αλλά ένα βιβλίο που θα πρέπει να βρεθεί η κατάλληλη στιγμή για να το διαβάσω.
Κι αυτή η στιγμή για εμένα ήρθε λίγους μήνες πριν την ανακοίνωση των παραστάσεων «Τ΄ όνειρο ενός γελοίου» με την ξεχωριστή ερμηνεία του Άρη Σερβετάλη και της Έφης Μπίρμπα, η οποία έχει και την σκηνοθετική και εικαστική επιμέλεια της παράστασης. Η επαφή μου αυτή με το βιβλίο αποτέλεσε και την έναρξη της συζήτησής μας. 
Θα προτείνατε σε κάποιον πριν δει την παράσταση να έχει διαβάσει το βιβλίο;
Το να διαβάσεις πρώτα ένα έργο και μετά να το παρακολουθήσεις είναι και αυτό μια πολύ ωραία διαδικασία. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν διαβάσει το κείμενο. Πρώτα βλέπουν την παράσταση και μετά παρακινούνται να το διαβάσουν. Όλες οι διαδρομές έχουν ενδιαφέρον και η καθεμιά έχει κάτι να σου δώσει. Εμείς «πατήσαμε» πάνω στον Ντοστογιέφσκι με όλο το κείμενο του εκεί, αλλά έχουμε κάνει και κάποιες προσθήκες που σχετίζονται με τη δική μας κατάσταση. Είναι κάτι παραπάνω και είναι σημαντικό να δει κανείς και την παράσταση σε σχέση με το κείμενο. Έτσι κι αλλιώς είναι μια ανάγνωση πάνω στο κείμενο αυτό κι επομένως έχει σημασία πώς ο σκηνοθέτης και η ομάδα θα μπορέσει να ερμηνεύσει το κείμενο και πώς θα το κάνει παράσταση. Αυτή είναι η διαφορά με το λογοτεχνικό έργο.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα θα μπορούσαμε να πούμε ότι ανεβάσατε το έργο ενός συγγραφέα που θεωρείται απαγορευμένος λόγω καταγωγής. Τι έχετε να πείτε για αυτή την «πολιτισμένη» απαγόρευση;
Είναι μια απόφαση πολύ επιφανειακή και χαρακτηρίζει τον τρόπο που υπάρχει αυτή η κοινωνία σήμερα. Με την απαγόρευση δεν καταφέρνεις να επικοινωνήσεις κάτι βαθύτερο στον λαό. Δεν μπορείς να απαγορεύεις στους ανθρώπους να κοινωνήσουν μιας κατάστασης, κειμένων και μιας εμπειρίας τέλος πάντων που είναι η τέχνη. Ο Ντοστογιέφσκι είναι ένας Ρώσος δημιουργός, μέγιστος, παγκόσμιος που έχει ψυχαναλύσει τόσο πολύ την ανθρώπινη υπόσταση και τη διαδρομή του ανθρώπου που ίσα ίσα με το να μελετήσει κανείς το έργο του, εξελίσσεται και ως άνθρωπος. Επομένως, δεν ξέρω πώς κάποιος μπορεί να απαγορεύσει κάτι τέτοιο. Προφανώς απαγορεύει την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους κάπως με αυτόν τον τρόπο. 
Κυρία Μπίρμπα, θα μας μιλήσετε για τον ρόλο του υγρού στοιχείου στη σκηνοθεσία; Πέρα από το πώς το αντιλαμβανόμαστε εμείς ως θεατές, θα ήθελα να μου πείτε λίγα λόγια για τη δικιά σας οπτική.
Από την αρχή το νερό ήταν πολύ κεντρικό ζήτημα στην εικόνα που έβλεπα αρχίζοντας την εμβάθυνση στη συγκεκριμένη δουλειά. Συνήθως οι εικόνες έρχονται από νωρίς στον νου μου. Το νερό, επειδή φέρει αυτή την ιδιότητα, όπως στη βάφτιση κανείς εισέρχεται στην κολυμπήθρα και ανακαινίζεται συν το Άγιο Πνεύμα, ένιωσα από την αρχή ότι ήταν μια κολυμπήθρα γι’ αυτόν τον άνθρωπο. Ξαναβαφτίστηκε μετανοημένος μετά από αυτό το απόλυτο ναδίρ που βρισκόταν. Ξαναβαφτίζεται με μια εμπειρία ολοκληρωτική που τον μεταμορφώνει και μεταμορφωμένος πια, ξαναέρχεται στον κόσμο για να μεταβιβάσει αυτή την εμπειρία που είχε. Οπότε το νερό είναι αυτό που φέρει τη λύτρωση.
Εμείς συζητώντας μεταξύ μας για το νερό θεωρήσαμε ότι έχει να κάνει περισσότερο με το όνειρο και τη ρευστότητα της κατάστασής του.
Το ωραίο με την τέχνη είναι αυτό ακριβώς. Είναι τόσο ανοιχτό το καλλιτεχνικό φαινόμενο στην πρόσληψη που ο καθένας σχετίζεται με τα δεδομένα του με αυτό που βλέπει και οδηγείται σε συμπεράσματα, μέσα από την προσωπική του εμπειρία, γιατί η τέχνη θα έπρεπε να είναι μια μορφή εμπειρίας, βιωματικής, δηλαδή, κατάστασης. Οπότε το να σκεφτεί κανείς ή να αισθανθεί κάτι προσωπικό με αφορμή αυτό που βλέπει είναι και το ζητούμενο. Δεν υπάρχει αυτό που λέμε λυσάρι, τι κρύβεται δηλαδή πίσω από μια εικόνα ή τι κρύβεται πίσω από ένα κείμενο. Είναι η προσωπική μας σχέση με αυτό που βλέπουμε και με αυτό που στο τέλος μένει μαζί μας φεύγοντας. Οπότε όλα είναι μέσα στην ανάγνωση και όλα αγκαλιάζονται, επειδή η θέαση εντέλει νοηματοδοτεί εκ νέου τη δουλειά. Δεν είναι μόνο αυτός που αποθηκεύει στη δουλειά ιδέες, σκέψεις, εμπειρίες, βιώματα, αλήθειες. Είναι και αυτός που μετέχει με το πρόσωπό του, τη μοναδικότητά του. Άρα όλα είναι μέσα σε αυτό που λέμε ανάγνωση, όλα εμπεριέχονται, και αυτό που είδατε και αυτό που προσπάθησα εγώ να αποθηκεύσω. Με έναν τρόπο όλοι έχουμε μια κοινή αίσθηση, γι’ αυτό με το οποίο σχετιστήκαμε.
Κύριε Σερβετάλη, θα δανειστώ μια πρόταση από το έργο: «Μπορούν οι άνθρωποι να γίνουν ωραίοι και ευτυχισμένοι»; Και αν ναι, με ποιον τρόπο;
Νομίζω ναι. Αν ακολουθήσουν όλοι τον δρόμο της αλήθειας, που η αλήθεια είναι πρόσωπο. Αυτός είναι ο δρόμος, μια είναι η αλήθεια. Δεν υπάρχει κάτι άλλο πέρα από τη σχέση μας με κάτι μεγαλύτερο από εμάς, με τον Θεό. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορεί να υπάρξει μια πορεία έξω από αυτό. Γιατί μόνο συντονισμένος μέσα από αυτή την αλήθεια μπορείς να γνωρίσεις και τον εαυτό σου και να έρθεις σε μια αρμονία με όλη την κτίση, αλλιώς αρχίζει η δυσαρμονία, αρχίζει κάτι να μη λειτουργεί ορθά και μετά καλλιεργείται το ανορθόδοξο. Ενώ και κατά τον Ντοστογιέφσκι αυτός ο παράδεισος ήταν σε πλήρη αρμονία με την αλήθεια, με Αυτό το Φως.
Θα μας πείτε λίγα λόγια για τα σχέδιά σας;
Προς το παρόν μέσα στον Σεπτέμβριο συνεχίζουμε τις παραστάσεις «Του Ονείρου» και από κει και πέρα, βλέποντας και κάνοντας. Έτσι κι αλλιώς τα πράγματα είναι τόσο ρευστά…Έχει ο Θεός.
Εύχομαι ολόψυχα να συνεχιστεί για πολύ καιρό η καθηλωτική αυτή παράσταση. Αδυνατώ να μεταφέρω με λόγια αυτό που αντίκρισα και βίωσα. Αδυνατώ να περιγράψω το πώς αυτός ο γελοίος άνθρωπος του Ντοστογιέφσκι, που η ζωή τού είχε γίνει βάρος μέχρι που ήρθε αντιμέτωπος με την αλήθεια, ενσαρκώθηκε με έναν τόσο μοναδικό τρόπο από τον Άρη Σερβετάλη μέσα στο ονειρικό σκηνικό που είχε στήσει και ενίσχυσε με την παρουσία-ερμηνεία της η Έφη Μπίρμπα.