Κείμενο: Ελένη Μίγκλη
Επιμέλεια ανάρτησης: Κλαίρη Μπαράκου
Τσικνοπέμπτη ονομάζουμε την ημέρα Πέμπτη της δεύτερης από τις τρείς εβδομάδες
του Τριωδίου και είναι η μέρα όπου καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες κρέατος. Έχει διαλεχτεί η ημέρα Πέμπτη για αυτό το έθιμο καθώς οι ημέρες Τετάρτη και Παρασκευή είναι μέρες νηστείας για την εκκλησία, έτσι επιλέχτηκε η ενδιάμεση μέρα αυτών των δύο
Η 2η εβδομάδα του Τριωδίου λέγεται η εβδομάδα της κρεατινής. Η περίοδος του Τριωδίου μας προετοιμάζει για την νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Η ετυμολογία της λέξης “τσικνοπέμπτη” προέρχεται από την λέξη τσίκνα, που είναι η μυρωδιά του ψημένου κρέατος και την ημέρα Πέμπτη. Είναι η ημέρα έναρξης των εκδηλώσεων της Αποκριάς και γιορτάζεται πάντα 11 μέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα, όπου και κορυφώνονται οι δραστηριότητες της Αποκριάς με τα κούλουμα.
Η προέλευση αυτού του παράξενου εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου. Ωστόσο, φαίνεται να συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων. Θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της γης την άνοιξη. Εκείνη την ημέρα οι περισσότεροι ψήνουν ποσότητες κρεάτων, όμως ανά την Ελλάδα αυτή η μέρα είναι η μέρα έναρξης κάποιου παραδοσιακού εθίμου.
Για παράδειγμα στην Θήβα την τσικνοπέμπτη αρχίζει ο βλάχικος γάμος, όπου ξεκινάει με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με τον γάμο αυτών και καταλήγει την Καθαρά Δευτέρα με την πορεία των προϊόντων της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων. Οι δραστηριότητες αυτών των ημερών είναι γεμάτες από αθυροστομία, χορούς, τραγούδια και ένα μεγάλο γλέντι.
Στην Κέρκυρα γίνονται τα λεγόμενα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια». Η λέξη Πετεγολέτσια σημαίνει κουτσομπολιό. Πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία «Κουκουνάρα» τής Κέρκυρας.
Στην Πάτρα, έχουμε το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα, σύμφωνα με την παράδοση, πιστεύει πως ο ναύαρχος Ουίλσον έρχεται να την παντρευτεί και τον περιμένει μάταια σαν την τρελή στο λιμάνι. Έτσι, την Τσικνοπέμπτη οι Πατρινοί ντύνουν κάποιον νύφη, ή βάζουν ένα ομοίωμα νύφης στο λιμάνι και διασκεδάζουν γύρω του.
Στην Κομοτηνή, οι νοικοκυρές σχεδόν καίνε μια κότα, για να τη φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Η παράδοση αναφέρει, επίσης, ότι την Τσικνοπέμπτη τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια πρέπει να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα, και η γυναίκα μπακλαβά και μια κότα γεμιστή.