Κείμενο: Αχιλλέας Περγάμαλης
Επιμέλεια ανάρτησης: Κλαίρη Μπαράκου
Δεν είναι εντελώς σίγουρο αλλά μάλλον ήμουνα καλός μαθητής στα νιάτα μου, ειδικά στα μαθηματικά. Στα φιλολογικά μαθήματα όμως και ειδικά στην έκθεση, παρ΄όλο που η φαντασία μου οργίαζε, υπήρχε σοβαρό θέμα (κουμπούρα δεν μ΄έλεγες, αλλά κι αυτό δεν είναι εντελώς σίγουρο). Ιδέες μπορεί να κατέβαιναν αλλά ήταν αδύνατο να μπούνε σε μια σειρά. Αυτά μέχρι την Τρίτη γυμνασίου. Τότε εμφανίστηκε στη ζωή μου, καλή του ώρα, ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ (όνομα inbox, μόνο σε κολλητούς). Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ μου έδωσε ένα «σκελετό» δέκα σημείων που κατάφερε να βάλει τις σκέψεις μου σε μια σειρά. Κυρίως μου έδωσε να καταλάβω πως ο προφορικός λόγος, αλλά κυρίως ο γραπτός, πρέπει να έχει μια σειρά, έναν ειρμό, ένα χτίσιμο. Τότε κατάλαβα γιατί, όταν φτιάχνεις ένα σπίτι, δεν πρέπει να ξεκινάς από τα κεραμίδια.
Ένα από τα δέκα στοιχεία του «σκελετού» των δέκα σημείων, σύμφωνα με τον TEACHER (για τους ευρωλάγνους), είναι η αρνητική ανάπτυξη του θέματος. Δηλαδή, αν το θέμα είναι π.χ. «η αποταμίευση», θα πρέπει να γράψεις και για τις συνέπειες που θα είχε στην κοινωνία η απουσία της αποταμίευσης από τη ζωή μας. Τον ίδιο τρόπο ανάλυσης θα πρέπει να ακολουθείς για θέματα όπως «η αγάπη», « η φιλοπατρία», «η εργατικότητα» και πολλά άλλα.
Μέσα από τέτοιες διαδρομές βλέπεις πόσο δραματικές μπορεί να είναι οι επιπτώσεις, της έλλειψης κάποιων πραγμάτων από τη ζωή των ανθρώπων. Από τα κορυφαία παραδείγματα στη λίστα αυτή είναι και το βιβλίο, δηλαδή η συσσωρευμένη ανθρώπινη γνώση, όπως αυτή αποτυπώνεται στις σελίδες του.
Τι θα γινόταν όμως αλήθεια αν δεν υπήρχαν τα βιβλία; Θα μπορούσαν να γραφούν χιλιάδες βιβλία για να καλύψουν το θέμα της έλλειψης βιβλίων. Οξύμωρο μεν αλλά αληθές. Αλλά ας κάνουμε μια προσπάθεια.
Ο αρχαίος κόσμος στα βάθη των χιλιετιών, μετέδιδε τις γνώσεις από γενιά σε γενιά μόνο με τον προφορικό λόγο. Γνώσεις σχετικές με την καλλιέργεια της Γης, της φροντίδας των ζώων, γνώσεις ιατρικές, εμπορίου αλλά και ιστορικές γνώσεις μεταδίδονταν μόνο από στόμα σε στόμα. Δυστυχώς όμως η μνήμη πολλές φορές σβήνει ή διαστρεβλώνεται, ηθελημένα ή αθέλητα, με στοιχεία τα οποία ή δεν υπάρχουν ή είναι αποκυήματα φαντασίας ή ευσεβών επιδιώξεων, με αποτέλεσμα στο βάθος των αιώνων, τα γεγονότα να αλλοιώνονται σημαντικά ή να αποκτούν υπερφυσικές προεκτάσεις και τελικά να σβήνουν ή να μπαίνουν στο χώρο του θρύλου, της μυθοπλασίας με δυσδιάκριτα όρια μεταξύ πραγματικού και φανταστικού.
Κλασικό παράδειγμα η Τροία. Μέχρι πριν από εκατόν πενήντα χρόνια όλοι οι ιστορικοί πίστευαν πως η Τροία αποτελούσε κομμάτι της μυθολογίας και αποκύημα της φαντασίας ενός επικού ποιητή, μέχρις ότου την έφερε στο φως η σκαπάνη του Σλίμαν. Όλα αυτά γιατί δεν υπήρχαν κάποια, καθαρά ιστορικά βιβλία, συγγράμματα ή αναλύσεις γραπτές που να πιστοποιούν την ύπαρξή της.
Αν προεκτείνουμε την απουσία βιβλίων σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας, τότε είναι εύκολο να αντιληφθούμε ότι τα μαθηματικά, η ιατρική, η μηχανολογία, η αρχιτεκτονική και όλες οι υπόλοιπες επιστήμες και τέχνες θα ήταν σε νηπιακή κατάσταση. Οι καλές τέχνες επίσης. Όλα τα έργα της κλασικής λογοτεχνίας, η μουσική και ότι άλλο προάγει το ανθρώπινο πνεύμα δεν θα ήταν τίποτα περισσότερο παρά ένα συνονθύλευμα από αμφίβολες γνώσεις, δοξασίες και αμφιλεγόμενες αντιλήψεις. Για την αρχαία ελληνική γραμματεία και τη μεταλαμπάδευση του κλασικού πνεύματος ούτε λόγος να γίνεται. Λογοτέχνες, συγγραφείς, ποιητές θα άφηναν την πνευματική κληρονομιά τους έρμαιο στη μνήμη μερικών ανθρώπων, οι οποίοι κάποια στιγμή και αυτοί μοιραία, θα έφευγαν από τη ζωή και θα την έπαιρναν μαζί τους.
Με λίγα λόγια, χωρίς τα βιβλία, κάθε φορά θα ήμασταν υποχρεωμένοι να ανακαλύπτουμε τον τροχό ξανά και ξανά και ξανά.
Η αρνητική ανάπτυξη του θέματος αποτελούσε το ένα από τα δέκα στοιχεία του «σκελετού» της έκθεσης, του ΔΑΣΚΑΛΟΥ. Αλλά αλήθεια, χρειάζεται να αναπτύξει κάποιος και τα υπόλοιπα εννέα στοιχεία του σκελετού, προκειμένου να πείσει για την αναγκαιότητα του βιβλίου (ή της γραφής συνεκδοχικά), ή τελικά ισχύει ότι: «Γραφήν άπειρον συνέλαβε είτε τις Θεός είτε και Θείος άνθρωπος»;