Κείμενο: Ευαγγελία Σταμέλου
Επιμέλεια ανάρτησης: Κλαίρη Μπαράκου
Το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, η Κιβωτός της Ρωμιοσύνης, είναι ένα μουσείο κόσμημα για την χώρα μας. Ένα συγκινητικό ταξίδι μνήμης στο παρελθόν, που με τον πλούτο των διαδραστικών μέσων και των video wall, βλέπεις, ακούς, αισθάνεσαι και μπαίνεις νοητά στην ζωή, στα νοικοκυριά και στις σελίδες της ιστορίας του προσφυγικού Ελληνισμού της Μικράς Ασίας που ξεριζώθηκαν πριν από εκατό και πλέον χρόνια.
Είναι υψηλών προδιαγραφών, με την τελευταία λέξη της μουσειολογίας και της τεχνολογίας με εικονική περιήγηση. Μέσα από τις φωτογραφίες, τους χάρτες, τα κείμενα που προβάλλονται στις οθόνες και τα δεκάδες κειμήλια που εκτίθενται, αποτυπώνεται όλη η ιστορία του βίαιου ξεριζωμού. Η φράση της Διδώς Σωτηρίου από τα Ματωμένα χώματα
«Ελπίδα άλλη δεν μας έμεινε από εσένα Ελλάδα, γλυκιά πονετική μάνα»
που προβάλλεται στον τοίχο, αποδίδει την απόγνωση των προσφύγων και την ανάγκη να ριζώσουν σε νέα πατρίδα.
Παρόλα αυτά, οι πρόσφυγες κατάφεραν να χτίσουν την ζωή τους από το μηδέν και σε αρκετές περιπτώσεις να μεγαλουργήσουν, παίρνοντας μαζί τους ότι πρόλαβαν μέσα σε λίγες ώρες. Άλλοι πήραν ρούχα, άλλοι βιβλία, άλλοι εικόνες, στρωσίδια, άλλοι κλειδιά του σπιτιού τους, με την ελπίδα ότι όταν θα γύρναγαν και θα ήταν όλα όπως τα άφησαν. Αλλά τελικά άνοιξαν άλλες πόρτες, μιας και οι παλιές γίναν αλλωνών σε λίγες ώρες.
Σε κάθε αντικείμενο, κάθε κειμήλιο, υπάρχει μια ιστορία, δεμένη και με λύπη αλλά και με χαρά. Είναι όλα τόσο όμορφα βαλμένα και τακτοποιημένα με σεβασμό, (μουσικά όργανα, φορεσιές από διάφορες περιοχές, εκκλησιαστικά αντικείμενα και εικόνες ανεκτίμητης αξίας) από ειδικούς επιστήμονες που μόνο δέος και συγκίνηση αισθάνεσαι.
Στο μουσείο υπάρχει ειδικός χώρος για εκείνους που άφησαν βαθύ αποτύπωμα στην σύγχρονη ιστορία μας, όπως ο Νίκος Ξανθόπουλος, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, η Γιώτα Λύδια, ο Γιώργος Νταλάρας, η Χάρις Αλεξίου, ο Ελευθέριος Μουζάκης της κλωστοϋφαντουργίας Πεταλούδα, η οικογένεια Παπαδοπούλου με τα μπισκότα.
Τα αληθοφανή ομοιώματα δύο σημαντικών ανθρώπων, του Στέλιου Καζαντζίδη και του Αριστοτέλη Ωνάση και δίπλα τα προσωπικά τους αντικείμενα που έχουν παραχωρηθεί στο μουσείο. Η ξενάγηση στο μουσείο ολοκληρώνεται με μια οθόνη στην οποία προβάλλεται βίντεο με άντρες με ποντιακές στολές που χορεύουν τον πυρρίχιο.
Ένα σπουδαίο μάθημα που μας δίδαξαν οι Μικρασιάτες, που πρέπει και εμείς να διδάξουμε στις επόμενες γενιές, είναι η δύναμη και η πίστη στην ζωή, είναι η ιστορία μας… γιατί «αν δεν ξέρεις ιστορία, είναι σαν να γεννήθηκες χθες».