Πως τον λενε, πως τον λεν’ τον ποταμό;

Κείμενο, φωτό: Αναστασία Τσαλκιτζή

Επιμέλεια ανάρτησης: Κλαίρη Μπαράκου 

 Ώρα 13:00 κι η ανταμοιβή μου πληθωρική, παιδικά χαμόγελα και τώρα μόνη στην απόλυτη ησυχία της ατμόσφαιρας του σχολείου. Καθισμένη στην αυλή απολαμβάνω το χάδι του ήλιου, είναι χειμωνιάτικο κι ας μοσχομυρίζει άνοιξη.  Γοητευτικές οι γωνιές χωραφιών, εκείνα χωμάτινα κι οι άκρες καταπράσινες στολισμένες με τα άλικα λουλούδια της ελπίδας. Είναι τόσο εύθραυστα, τόσο ντελικάτα, τόσο μοναδικά.

 Μα η ώρα περνά τόσο γρήγορα κι εγώ ανυπομονώ για το προκαθορισμένο εδώ και καιρό ραντεβού με τους εκπαιδευτικούς του δικτύου «Όλοι μαζί για το Ληλάντιο». Επιβιβάζομαι στον αχώριστο σύντροφο των μακρινών διαδρομών  και το ταξίδι ξεκινά.

 Περνώ τη νεόκτιστη γέφυρα του ποταμού που δυστυχώς ή ευτυχώς είναι άδειος στρίβω προς τους δύο πύργους. Μία διαδρομή γεμάτη πράσινο και ιστορία. Οι ενετικοί πύργοι της περιοχής οι ακοίμητοι φρουροί της εύφορης κοιλάδας, οι διαφορετικές αποχρώσεις του πράσινου, μοναδικά στολίδια.

 Έφτασα στη δεύτερη νεότερη γέφυρα του ίδιου ποταμού και είναι τόσο μόνη. Το στολίδι της η παλιά ιταλική πεζογέφυρα χάθηκε στο βρυχηθμό του ποταμού, έσβησε στη δύναμη των ορμητικών νερών του, τότε που θύμωσε, τότε που θέριεψε, τότε που στην οργή του προσπάθησε να υπενθυμίσει τη «βασιλική» καταγωγή του.

 Στρίβω απομακρυνόμενη πλέον από τις όχθες του. Ο φαρδύς μαύρος δρόμος δίχως μπαλώματα, λακκούβες, σαμαράκια και συνεχόμενες στροφές παραχώρησε τη θέση του σε εκείνον που μετρά πολλά χρόνια ζωής δίχως φροντίδα, μα που αποζημιώνει εκείνον που θα τον διαβεί. Κλεφτές ματιές και τα μάτια πλημμυρίζουν από την ομορφιά των δέντρων των ασπρισμένων αυλών των πολυτελών εξοχικών. Η καταπράσινη ομορφιά της φύσης αντικαταστάθηκε με βραχώδης λόφους γεμάτους θυμάρια και φασκόμηλα και την ήρεμη γαλήνια επιφάνεια της θάλασσας.

 Είναι τόσο όμορφα στολισμένη από την υγρασία της ατμόσφαιρας. Τούτη η απλωμένη υγρασία, η μεταμόρφωση του νότιου ευβοϊκού. Η ατμοσφαιρική ομορφιά μεταμορφώνει το τοπίο και για μια στιγμή νομίζεις πως το νησί μας απόκτησε τη δική του μοναδική λίμνη με ένα καταπράσινο νησί καταμεσής. Η μαγεία της στιγμής χάθηκε από τη θορυβώδη ροή των κινούμενων οχημάτων. Η αυτοκινητιστική μου διαδρομή έφθασε στο τέλος της;

 Μία μικρή στάση στην οδό Αμφιδάμαντος, παραλαβή της σημερινής προσκεκλημένης του δικτύου και επιστροφή στην αρχή του Ληλάντιου πεδίου, τη Νέα Λάμψακο

 Η προσκεκλημένη  του δικτύου σχολείων υπό την αιγίδα του ΚΕΠΕΑ Διρφύων «Όλοι μαζί για το Ληλάντιο» δεν είναι άλλη από την  αρχαιολόγο Αμαλία Καραπασχαλίδου την επίτιμη έφορο και τέως Προϊσταμένη της εφορίας αρχαιοτήτων Εύβοιας.

 Το Αναξαγόρειο Γυμνάσιο Λαμψάκου σιωπηλό. Οι μαθητές άφαντοι και η αυλή του ζωντανεύει από εκπαιδευτικούς που έχουν αποδεχτεί την προ μηνών πρόσκληση των συντονιστών του δικτύου για ενημέρωση σχετικά με τον ζείδωρο ποταμό της περιοχής, τον Λήλαντα .

 Οι ήχοι της φύσης διώχνουν την ένταση της ημέρας, τα καταπράσινα κάδρα της  χαλαρώνουν τη γεμάτη ένταση ματιά, το τιτίβισμα των μικρών σπουργιτιών ηρεμούν τον  φορτωμένο με τις φωνές των παιδιών, ακουστικό πόρο και αδημονείς, μετά το χαλαρωτικό «spa» που τόσο απλόχερα προσέφερε η φύση στον καθένα από μας   για τη στιγμή που η Αμαλία θα ξεδιπλώσει τη γνώση της με το γαλήνιο ήρεμο γλυκό τόνο της φωνής της.

 Επέλεξε ανταποκρινόμενη στην πρόσκλησή μας να μιλά διαβάζοντας τα γραφόμενά της, προσθέτοντας στοιχεία που ζωντανεύουν επιδέξια τα όσα αποτύπωσε στο τετράδιό της.

 Αντιλαμβάνεσαι για πρώτη φορά γιατί Χαλκιδαίοι  – Ερετριείς ενεπλάκησαν διεκδικώντας την κοιλάδα του Λήλαντα, ενθουσιάζεσαι γιατί αυτά για τα οποία παλεύεις  σήμερα αειφορία – ενεργός πολίτης εκείνοι τα γνώριζαν και τα εφάρμοζαν, αποδεικνύοντας έμπρακτα το σεβασμό τους στο περιβάλλον. 

 Πόσο έξυπνα διαχειρίζονταν και προστάτευαν το νερό, δημιουργώντας ίσως την πιο εύφορη πεδιάδα του νησιού μας! Μια πεδιάδα που εξακολουθεί ακόμα και σήμερα να είναι εύφορη κι ας έχουν παρατήσει το δίκτυο άρδευσης της περιοχής.

 Οι αμπολές έσβησαν, το ποτάμι βάθυνε, οι εκβολές του εκμηδενίστηκαν κι οι άνθρωποι δέχτηκαν στωικά  το θυμό του, το θρήνο του τη λύπη του. 1940 σύμφωνα με τους κατοίκους της περιοχής δηλώνει την παρουσία του απειλώντας ίσως  για πρώτη φορά, με πλημμύρα . 2009  κι η ορμητικότητά του καταστρέφει περιουσίες ανθρώπων που καταπάτησαν το δέλτα του. 2020 κι ο θυμός του  πλήττει ανελέητα την εύφορη κοιλάδα κρούοντας τον κώδωνα κινδύνου, το πράσινο της γης κρύβεται από τα θολωμένα του νερά, καταπίνει δρόμους, γκρεμίζει γέφυρες, πεινασμένος για χώρο,  στις εκβολές του η θάλασσα πνίγεται,  κι οι άνθρωποι πασχίζουν να σώσουν τη ζωή τους την περιουσία τους.

Αναρωτιέται: Πήραν το μήνυμα; Αποδέχτηκαν την παρουσία μου;  Σεβάστηκαν την ύπαρξή μου; Επιθυμούν την συνύπαρξη;